ÖLÇÜLENDİRME

Bir cismin biçimi ve görünüşü belirlendikten sonra, üzerinde gerekli olan işaretlemeler, yüzey kalitelerini ifade eden semboller ve toleranslar eklenerek üretim için gerekli olan teknik resim tamamlanmış olur.

Teknik Resimde Ölçü: Bir objenin boyutlarını ve geometrik özelliklerini ifade eden değerlerdir.

Ölçülendirme: Bir parçanın büyüklüğünü, yüzeyler arasındaki mesafelerini, girinti ve çıkıntılarının yerlerini, yüzeylerin nasıl işleneceğini, malzeme cinsini vb. bilgilerin çizim üzerinde çizgiler, semboller, rakamlar ve yapım bilgileri halinde ifade edilmesidir.

Ölçülendirme Elemanları şunlardır;

• Ölçü çizgisi,

• Ölçü bağlama çizgisi,

• Ölçü rakamı,

• Tolerans sembolü,

•Çeşitli işaretler

• Kılavuz çizgileri

* Tolerans

Ölçülendirme Yaparken Dikkat Edilmesi gerekenler;

• Ölçü rakamları düzgün ve okunaklı yazılmalıdır.

• Ölçü çizgisinin tam ortasına ve 1mm. üst tarafına yazılmalıdır.

• Ölçü rakamları, ölçü çizgisine paralel olmalıdır.

• Ölçü rakamları, görünüş çizgileri (cisim) üzerine yazılmamalıdır.

• Yazılan bütün ölçü rakamları, oklar ve yazılar aynı büyüklükte olmalıdır.

• Ölçü bağlama çizgisi ölçülendirilecek elemana dik veya gerektiğinde eğik, ancak birbirine paralel olarak çizilen sürekli ince çizgilerdir.

• Ölçü bağlama çizgisi son ölçü çizgisinden 2 ~ 3 mm dışarıya uzatılır.

• Ölçü bağlama çizgisi mümkün olduğunca başka çizgilerle kesişmemelidir.

Ölçek çeşitleri:

Gerçek Ölçek: Parçaların üzerinden alınan ölçülere göre çizilen ölçek çeşididir. Ölçek 1:1 olarak belirtilir.

Küçültme Ölçeği: Büyük parçaların küçültülerek çizildiği ölçek çeşididir. Ölçek 1:5, 1:10, 1:20, 1:50… veya 1/5, 1/10, 1/50, 1/100 … olarak belirtilir.

Büyültme Ölçeği: Küçük parçaların büyültülerek çizildiği ölçek çeşididir. Ölçek 2:1, 5:1, 10:1, 20:1, 50:1…… olarak belirtilir.

Düzgün bir ölçülendirmede, cismin esas çizgileri kalın iken, ölçülendirme çizgileri ince olur.

• Ölçüler, parçanın en açık sekilde görüldügü görünüs üzerine konulmalıdır.

• Zorunlu olmadıkça görünmeyen kenarlara (kesik çizgiler üzerine) ölçü verilmemelidir.

• Ölçüler, mümkün olduğunca, görünüslerin dısında verilmelidir. Çok gerekmedikçe ve anlasılırlıgı kolaylastırmayacaksa, pratik olsa bile çizim sınırları içerisinde ölçülendirme yapmayınız.

Ölçülendirmeler, okuyucu tarafından rahat bulunup okunacak sekilde, mantıklı ve standartlara uygun sekilde yerlestirilmelidir.

• Ölçüler, mümkünse kişinin resim üzerindeki başka ölçülerden faydalanmaya veya hesaplama yapmasına gerek kalmayacak sekilde yazılmalıdır.

• Ölçü çizgisi, ölçü rakamını kesmemelidir.

• Makine teknik resminde ölçü birimi milimetredir. (Ölçü üzerine mm yazılmaz.)

Sürekli ölçülerde, ardışık ölçü çizgileri aynı hizada olmalıdır.