GD&T Maliyetlerinizi Nasıl Azaltır?

GD&T (Geometrik Boyutlandırma ve Toleranslandırma) maliyetlerinizi nasıl azaltır? Bunu bu makalemde bir örnek ile anlatmaya çalışacağım.

Tasarımcı sac parça üzerinde delik için konum sembolü kullanacağına yanlışlıkla eş merkezlilik sembolü kullanmış ve toleransı da 1 vermiştir.

Üretim ekibi teknik resmi aldığında eş merkezlilik sembolünü gördüğünde bunun yanlış olduğunu düşünmez. (Gerçi tecrubeli bir üretici sac parça üzerindeki delikte eş merkezlilik istenmeyeceğini bilir)

Üretici biraz zorlayarak da olsa herhalde sacın iki delik yüzeyi arasında eş merkezlilik istendiğini düşünür. Sac kalınlığı 1 mm. civarında ve toleransı 1 olan parçada eş merkezliliği sağlamak konusunda hiç zorlanmaz.

Parçayı üretip kalite ekibine ölçmesi için gönderir. Kalite ekibi teknik resmi alır ve deliğe eş merkezlilik verildiğini gördüğü için deliği eş merkezlilik olarak ölçer ve onaylar.

Parça başka bir parçayla birleşme aşamasına geçtiğinde hata anlaşılır çünkü delik diğer parçanın deliği ile eşleşmiyordur ve montaj yapılamıyordur. Delik eş merkezlilik doğru ama konum kaçmıştır.

Şimdi maliyetler başlıyor;

• Eşleşmeyen parçaların tekrar ölçümü (Ölçüm cihazının kapasite maliyeti, adam/saat maliyeti)

• Üretimin durma maliyeti, ürünün istenen zamanda teslim edilememe riski dolayısıyla fazla mesai maliyetleri

• Tekrar ölçümlerde hata bulunamaması (Çünkü halen eş merkezlilik ölçüyorlar)

• Sorunu çözmek için takımlar oluşturmak, diyagnozlar yapmak, ardı arkasına toplantılar yapmak. (Mühendislerin normal işlerini bırakmalarının maliyeti)

• Bu hatanın bir türlü çözülememesi ve belki dışarıdan danışman alınması maliyeti

• Danışmanın hatayı bulması ve tarama faaliyetlerinin maliyeti

• Rework maliyetleri

• Iskarta maliyetleri

Bu senaryo tasarımcının hatasının nelere mal olduğunu anlatan bir senaryoydu ve buradan anlıyoruz ki öncelikle tasarımcının GD&T'yi iyi bilmesi ve uygulaması gerekir.

Peki tasarımcı GD&T sembolü olan konum sembolünü doğru kullandı. Ancak üretici GD&T sembollerine hakim olmadığı için konumu sağlamak yerine eş merkezlilik çalıştı. Parça ölçüme gitti ve kalite birimi GD&T'ye hakim olmadığı için deliği eş merkezlilik olarak ölçtü ve onayladı.

Yukarıda sayılan maliyetler bu senaryoda da ortaya çıkar. Belki tasarımcının katıldığı bir toplantıda üretimin ve kalitenin sembolü yanlış anladığı ortaya çıkabilir. Bu da sadece danışman maliyetini ortadan kaldırabilir.

Gelelim kalite birimine;

Tasarımcı konum sembolünü doğru kullandı, üretici konum sembolüne göre çalıştı ve parçayı ölçüme gönderdi. Ancak kalite sembolü eş merkezlilik sandı, ölçtü ve onayladı. Bu durumda eğer üretici konumu kaçırdıysa kalite bunu yakalayamamış ve yukarıda yazılan maliyetlerin bir kısmı yine yaşanmış olur.

----------------------------------------------------------------------

Burada yazılan senaryo aslında yaşandı! Ancak GD&T'ye hakim tecrubeli bir üretici tarafından tasarımcının bu hatası farkedildi ve üretime geçilmeden tasarım güncellendi!

Bundan dolayı GD&T'yi sadece tasarımcının bilmesi yeterli değildir. Üretim ve Kalite çalışanları da GD&T'yi iyi bilirlerse birbirlerine geribildirim vererek yukarıda yazılan maliyetlerin çoğundan kurtulabilirler. Hatta satınalma biriminin bile parça maliyetlendirmeleri için GD&T bilmesi gerektiğini düşünüyorum.