SİLİNDİRİKLİK TOLERANSI

Silindiriklik, Geometrik Boyutlandırma ve Toleranslandırma (GD&T) sisteminde önemli bir form toleransıdır. Dairesel bir kesitin yalnızca tek bir düzlemde daire olmasını kontrol eden dairesellikten farklı olarak, silindiriklik bir silindirin tüm ekseni boyunca ideal bir silindir şeklinde olması gerekliliğini ifade eder. Bu yazıda silindiriklik toleransının ne olduğunu, nasıl uygulandığını ve neden önemli olduğunu ele alacağız.

Silindiriklik Toleransı Nedir?

Silindiriklik toleransı, bir parçanın silindirik yüzeyinin ne kadar sapmaya izin verildiğini belirten bir form toleransıdır. Bir parçanın silindirikliği, tüm ekseni boyunca ölçülen kesitlerin, ideal bir silindirin yüzeyinden belirli bir tolerans aralığında kalması gerektiğini belirtir. Bu tolerans, genellikle parça üretiminde şekil doğruluğunu sağlamak için kullanılır.

Silindiriklik Toleransı Nasıl Gösterilir ve Yorumlanır?

Silindiriklik toleransı, aşağıdaki gibi gösterilir ve yorumlanır.

Silindir 0,1 içinde olmalıdır.

Silindiriklik toleransı bir silindirin ideal boyutlarda kalmasını sağlamak için kullanılır. Silindirin izin verilen toleranslar dahilinde iç bombe, dış bombe, konik veya eğik olmasına izin verir.

Silindiriklik Toleransı Hangi Durumlarda Kullanılır?

Silindiriklik toleransı, özellikle şaftlar, silindirik gövdeler, pistonlar ve yataklar gibi dairesel bileşenlerin üretildiği sektörlerde yaygın olarak kullanılır. Aşağıdaki durumlarda özellikle tercih edilir:

• Dönen parçalar: Motor milleri, rulmanlar, krank milleri gibi dönme hareketi yapan parçaların düzgün çalışmasını sağlamak için.

• Sızdırmazlık gerektiren parçalar: Hidrolik silindirler, contalar ve boruların iç veya dış çaplarının ideal forma yakın olması gerektiğinde.

• Hassas montaj gerektiren parçalar: Montajda sıkı geçme veya kayar geçme uygulamalarında silindiriklik önemli bir faktördür.

Silindiriklik Toleransı Nasıl Ölçülür?

Silindiriklik ölçümü için kullanılan bazı yaygın yöntemler şunlardır:

• Kompakt ölçüm cihazları: Taşınabilir ölçüm cihazları ile belirli eksenler boyunca kontrol yapılabilir.

• Koordinat Ölçüm Cihazları (CMM): Hassas tolerans kontrolleri için 3D ölçüm cihazları kullanılır.

• Dairesellik ve silindiriklik ölçüm makineleri: Yüksek hassasiyet gerektiren uygulamalar için özel ölçüm cihazları kullanılır.

• Mikrometre ve komparatör saatleri: Daha basit ölçüm yöntemleri için yüzeylerdeki sapmalar ölçülerek analiz yapılabilir.

Silindiriklik Toleransının Avantajları

• Üretim kalitesini artırır: Parçaların şekil doğruluğunu kontrol ederek, fonksiyonelliklerini optimize eder.

• Montaj kolaylığı sağlar: Hassas ölçülendirilmiş parçalar birbirine daha iyi oturur.

• Sürtünme ve aşınmayı azaltır: Özellikle dönen parçalar için düzgün bir yüzey sağlanarak aşınma ve enerji kaybı minimize edilir.

• Performans ve güvenilirliği artırır: Makine bileşenlerinin daha uzun ömürlü olmasını sağlar.

Silindiriklik toleransı, hassas üretim süreçlerinde kritik bir rol oynar. Teknik resimlerde doğru şekilde belirtilmesi ve ölçüm yöntemlerinin doğru seçilmesi, üretim kalitesinin artırılmasına yardımcı olur. Makine, otomotiv, havacılık ve savunma sanayi gibi sektörlerde yaygın olarak kullanılan bu tolerans türü, parçaların fonksiyonelliğini ve uzun ömürlü olmasını sağlamak için büyük önem taşır.