YARDIMCI REFERANSLAR NEDİR? NE İŞE YARAR?

Sac Parçalar İçin;

Bir önceki blog yazımda referanslamada 3-2-1 kuralından bahsetmiştim. Ancak büyük ve hacimli parçalarda 3 noktadan düzlem, 2 noktadan doğrultma ve 1 noktadan orijin geçirmek yetmeyebilir. Bu durumda yardımcı referanslardan yararlanırız.

Referans noktaları aslında teoride parçanın toleranslarının sıfıra en yakın olduğu noktalardır. Siz bu noktalardan parçayı tutar diğer noktaların toleransını ölçersiniz.

Parça büyüdükçe toleransları sağlamak zor olur. Bundan dolayı parçanın belli yerlerinden daha tutarak, bu şekilde üretici rahatlatılır. Ancak dikkat edilmesi gereken şey, parçanın fonksiyonel veya estetik yüzey noktalarına yardımcı referans atamamanızdır. Eğer parçanın bu noktalarına yardımcı referans atarsanız, bu noktaları ölçümde sıfıra yakın göreceğiniz için sizi yanıltır. Toleransı önemli olmayan bölgeye taşımış olursunuz.

Yardımcı referansları tasarımcı atayabileceği gibi, üreticiden talep gelmesinden sonra da yardımcı referans atanabilir. Tasarımcının büyük parçalar için yardımcı referans atamalarını üreticiden talep gelmeden ataması gerekirken, üreticinin de kendisini rahatlatmak adına birçok noktadan yardımcı referans istememesi gerekir.

Yardımcı referans sembolleri değişik şekillerde gösterilebilir.

Eskiden ana referanslar ve yardımcı referanslar aşağıdaki gibi gösterilirdi;

İçi dolu üçgen varsa ana referans (R1 olan simge), sadece altıgen varsa (R14 olan simge) yardımcı referans olarak gösterilirdi.

ASME'nin yaygınlaşmasıyla ana referanslar A1-A2-A3, B1-B2 ve C1 olarak adlandırılmaya başlandı. Yardımcı referanslar ise A4-A5 ...... D olarak devam ediyor.

CNC Parçaları için;

CNC parçalar için yardımcı referans tanımlaması yoktur. Parçanın kritik bölgelerine atadığınız her referans ana referans olarak düşünülebilir. Sac parça ile arasındaki fark, sac parça referans noktaları toleranslandırılmaz iken CNC parçalarının referansları toleranslandırılır.

Her referans alfabenin farklı bir harfiyle tanımlanmalıdır (I, O veya Q hariç). Alfabe tükendiğinde, çift harfler (AA'dan AZ'ye, BA'dan BZ'ye, vb.) kullanılır. Bu harflerinin referans özelliklerini ayırt etmek dışında bir anlamı yoktur. Harflerin ardışık olarak atanması veya A ile başlaması gerekmese de, her ikisini de yapmanın avantajları ve dezavantajları vardır. Karmaşık bir montajda, çeşitli çizimler arasında harfleri koordine etmek istenebilir, böylece aynı özellik detay parça çiziminde B ve montaj çiziminde C olmaz. Montaj parça çiziminde B'ye uzak harflerin kullanılması (K-L gibi) daha uygun olacaktır. Bir montajdaki iki farklı parçanın her ikisinin de bir referans özelliği G'ye sahip olması ve bu özelliklerin eşleşmemesi kafa karıştırıcı olabilir. Öte yandan, ardışık gitmeyen bir referanslamada çizimleri okuyan biri, harflerin atlandığı var olmayan verileri ararken hayal kırıklığına uğrayabilir. (Örnek: D-E-K olarak isimlendirilen referanslarda okuyucu F-E gibi referansları arama ihtiyacı duyar.) Yine de bu tür harf seçimleri genellikle şirket politikasına bırakılır ve şirketin çizimlerinin tipik karmaşıklığına dayanabilir.

Örnekler: